Vagalume (Julio Llamazares)

0
408

Sinopsis

CASTELLANO

Vagalume, luciérnaga en gallego, viene a ser una parábola sobre el oficio de escribir que Julio Llamazares adorna con una historia que sitúa en el León de sus albores como periodista y que va narrando de forma lenta y sujetando a duras penas una trama de misterio que, a decir verdad, no tiene ninguna importancia. Esa supuesta expectación está al servicio de algo más relevante y que se resume en una frase que dice un compañero del periódico donde trabajaba y que afecta a otro: todos tenemos tres vidas, la pública, la privada y la secreta.

¿Por qué escribimos?, se pregunta Llamazares. Supongo que cada cual tendrá sus razones: unos porque se sienten solos; otros, al contrario, para buscar la soledad, alejarse del ruido. Hay quien escribe por aquello el éxito y del prestigio, como también habrá quien se busca a sí mismo entre las palabras. Para Mircea Cartarescu es un privilegio, pues tiene la oportunidad de recuperar su vida. Esta es la base de Vagalume y todo lo demás, desde la ubicación del relato a los personajes, que están trabajados sin demasiada profundidad (tampoco creo que sea necesario) son decorados para arropar la trama y darle entidad.

Hay, por supuesto, varias subtramas que acaban siendo un tributo a gentes que el autor ha querido mucho, empezando por su padre, maestro y a quienes ejercieron como tales, como guías magisteriles en sus primeros pasos profesionales en el periodismo. Llamazares escribe desde su madurez, cuando ya es un superviviente y, como tal, se refugia donde cree que el tiempo que queda le será más leve. Yo le recriminaría esa actitud, esa falta de ambición cuando es un escritor -al menos a mí me lo parece- de lo mejorcito que anda por estas tierras. Pertenece a esa familia de luciérnagas con las que él identifica a los escritores -no a todos, por supuesto- y que iluminan a numerosos lectores cuando la soledad se hace invivible y necesitan que alguien les hable. No en plan paternalista, sino con ese calado poético, con ese casi romanticismo con el que trata sus escritos, con ese toque lírico del lenguaje que es toda una alegría y un placer para el lector. Aproximando naturaleza y persona, la vida tomada en pequeños sorbos.

De las tres vidas que comentaba al principio, Llamazares nos invita a tomar en consideración la última, la vida secreta de cada cual. Nadie se libra de ella, por mucho que se airee lo de compartir absolutamente todo. Como siempre que se habla de realidad, hay que darle un toque de hipérbole para que se perciba como cierta, pero ello no repercute en su autenticidad. Solo sirve para plantear la situación: el escritor que guarda sus manuscritos sin publicar y en absoluto secreto, incluso para su familia, ha de tener una razón poderosa para hacerlo. Escribir puede ser un ejercicio liberador no un simple recurso contra el tedio; pero también puede que lo haga para sobrevivir a la pena -entre la pena y la nada, elijo la pena, que diría Faulkner-, o llenar el vacío existencial que cada uno llevamos a nuestra manera. O puede esconder a saberse qué secretos.

Y es aquí donde he de hacer constar al autor mi única decepción. Recurrir al manido tema del hombre y su amante me parece una simplificación (él mismo lo dice como pista desechable en el proceso de mantener el misterio), no me esperaba este final por más que sea el lógico. Quiero decir, sería el lógico en otro escritor, pero de Llamazares contaba con algo de mayor enjundia, más serio, menos vital, incluso aunque eso restara un poco de verosimilitud. Esperaba algo diferente, no por el afán de la originalidad sino por altura de miras, por la profundidad de sus reflexiones.

Aparte de sacar a debate la vida secreta de cada uno y por supuesto plantear la pregunta de por qué se escribe o para quién (cualquier actividad artística tendría cabida en esta pregunta), me interesa el lenguaje de la novela y ese halo de magia que imprime en sus páginas. Valoro, sobre todo, que su forma de escribir no tenga que adaptarse al tema; sino que, más bien, es el cómo el que condiciona al qué, es el estilo quien maneja al fondo, a la trama: esto es lo que marca la diferencia entre los textos literarios, y por ello apuesto.

A Llamazares, como a Landero, por poner otro ejemplo, es un placer leerlos con independencia de lo que nos cuenten. Si la historia es interesante, miel sobre hojuelas.


Sinopse

 

GALEGO

Un escritor recibe a noticia da morte do que foi o seu mestre como xornalista e co que, a pesar de non verse apenas xa, mantiña unha amizade inquebrantable. Despois do funeral, alguén lle fai chegar de maneira anónima un exemplar dunha novela que publicou o falecido cando era novo, un libro que prohibiu a censura e que todos crían desaparecido. Ese feito, xunto cunha serie de revelacións posteriores, levará de novo ao protagonista á cidade onde iniciou a súa carreira xornalística para intentar descifrar o misterio que se cerne sobre a figura do seu mestre e amigo.

Vagalume é unha novela de suspense que fala desa vida secreta que todos temos, pero tamén unha reflexión sobre a paixón de escribir, que se sobrepón a todo. Unha homenaxe, en definitiva, a todas esas persoas que, desde a imaxinación, como vagalumes na noite, crean vidas mentres os demais durmimos.

Vagalume, luciérnaga en galego, vén a ser unha parábola sobre o oficio de escribir que Julio Llamazares adorna cunha historia que sitúa no León dos seus albores como xornalista e que vai narrando de forma lenta e suxeitando a duras penas unha trama de misterio que, a dicir verdade, non ten ningunha importancia. Esa suposta expectación está ao servizo de algo máis relevante e que se resume nunha frase que di un compañeiro do xornal onde traballaba e que afecta a outro: todos temos tres vidas, a pública, a privada e a secreta.

¿Por que escribimos?, pregúntase Llamazares. Supoño que cada quen terá as súas razóns: uns porque se senten sós; outros, ao contrario, para buscar a soidade, afastarse do ruído. Hai quen escribe polo éxito e o prestixio, como tamén haberá quen se busca a si mesmo entre as palabras. Para Mircea Cartarescu é un privilexio, pois ten a oportunidade de recuperar a súa vida. Esta é a base de Vagalume e todo o demais, desde a localización do relato ata os personaxes, que están traballados sen demasiada profundidade (tampouco creo que sexa necesario) son decorados para arroupar a trama e darlle entidade.

Hai, por suposto, varias subtramas que acaban sendo unha homenaxe a xentes que o autor quixo moito, empezando polo seu pai, mestre e a quen exerceron como tales, como guías maxisteriais nos seus primeiros pasos profesionais no xornalismo. Llamazares escribe desde a súa madurez, cando xa é un supervivente e, como tal, refúxiase onde cre que o tempo que queda lle será máis leve. Eu recriminaríalle esa actitude, esa falta de ambición cando é un escritor -polo menos a min parécemo- do mellorciño que anda por estas terras. Pertence a esa familia de vagalumes cos que el identifica aos escritores -non a todos, por suposto- e que iluminan a numerosos lectores cando a soidade se fai invivible e necesitan que alguén lles fale. Non en plan paternalista, senón con ese calado poético, con ese case romanticismo co que trata os seus escritos, con ese toque lírico da linguaxe que é toda unha ledicia e un pracer para o lector. Aproximando natureza e persoa, a vida tomada en pequenos grolos.

Das tres vidas que comentaba ao principio, Llamazares invítanos a tomar en consideración a última, a vida secreta de cada quen. Ninguén se libra dela, por moito que se airee o de compartir absolutamente todo. Como sempre que se fala de realidade, hai que darlle un toque de hipérbole para que se perciba como certa, pero iso non repercute na súa autenticidade. Só serve para plantexar a situación: o escritor que garda os seus manuscritos sen publicar e en absoluto segredo, incluso para a súa familia, ha de ter unha razón poderosa para facelo. Escribir pode ser un exercicio liberador non un simple recurso contra o tedio; pero tamén pode que o faga para sobrevivir á pena -entre a pena e a nada, escollo a pena, que diría Faulkner-, ou encher o baleiro existencial que cada un levamos ao noso xeito. Ou pode esconder saber que segredos.

E é aquí onde hei de facer constar ao autor a miña única decepción. Recorrer ao manido tema do home e a súa amante paréceme unha simplificación (el mesmo o di como pista desbotable no proceso de manter o misterio), non me esperaba este final por máis que sexa o lóxico. Quero dicir, sería o lóxico noutro escritor, pero de Llamazares contaba con algo de maior envergadura, máis serio, menos vital, incluso aínda que iso restase un pouco de verosimilitude. Esperaba algo diferente, non polo afán da orixinalidade senón pola altura de miras, pola profundidade das súas reflexións.

Aparte de sacar a debate a vida secreta de cada un e por suposto plantexar a pregunta de por que se escribe ou para quen (calquera actividade artística tería cabida nesta pregunta), interésame a linguaxe da novela e ese halo de maxia que imprime nas súas páxinas. Valoro, sobre todo, que a súa forma de escribir non teña que adaptarse ao tema; senón que, máis ben, é o como o que condiciona ao que, é o estilo quen manexa ao fondo, á trama: isto é o que marca a diferenza entre os textos literarios, e por iso aposto.

A Llamazares, como a Landero, por poñer outro exemplo, é un pracer lelos con independencia do que nos conten. Se a historia é interesante, mel sobre filloas.

© De la Reseña: Antonio Tejedor

© Sinopsis y traducción Redaccion Leyendo

DEJA UNA RESPUESTA

Por favor ingrese su comentario!
Por favor ingrese su nombre aquí